پوست یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین اعضای بدن است که همچون یک سپر فولادی از ما در برابر انواع بیماری‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌های محافظت می‌کند. اولین قدم برای نگه داری از پوست، شناسایی انواع پوست و روش‌های تشخیص آن است. ما در این مبحث از مجله دنیای مد به شناخت انواع پوست و مراقبتهای هرکدام را برای شما شرح داده‌ایم.
پوست معمولی (نرمال)
واژه پوست نرمال یا معمولی در اصطلاح به پوستی گفته می‌شود که چربی و رطوبت آن متعادل است و از تعادل خوبی در میزان آب و چربی برخوردار است. در علم پزشکی به چنین پوستی اصطلاحاً پوست «یودرمیک» گفته می‌شود. پوست نرمال معمولاً با ویژگی‌های ظاهری زیر تشخیص داده می‌شود:
- منافذ کوچک و متناسب
- فاقد هرگونه حساسیت شدید
- بافت پوست مخملی، نرم و صاف
- جریان خون در پوست صورت متناسب
- فاقد خطوط مورب و پرده مانند روی پوست
- رنگ قرمز تازه و شفاف بر روی گونه‌ها و کل پوست
مراقبت از پوست معمولی
پوست‌های معمولی عموماً به نیاز به مراقبت خاصی ندارند و صرفاً استفاده از یک کرم ضد آفتاب و کرم مرطوب کننده خوب برای آنان کافی خواهد بود.
پوست خشک
غدد سبوم در پوست خشک نسبت به یک پوست نرمال میزان چربی و لیپید کمتری تولید می‌کنند. فقدان لیپید در پوست‌های خشک منجر به کاهش میزان رطوبت در پوست و آسیب‌پذیری پوست در برابر آسیب‌های محیطی و عوامل خارجی می‌شود.
پوست‌های خشک معمولاً شکننده، خشن و کدر و میزان الاستیسه (قدرت ارتجاعی یا کشش) آن نیز کم است. در صورت عدم درمان، به مرور زمان باعث تکه تکه شدن (موزاییکی شدن) پوست، ایجاد ظاهر خشن و کدر در افراد، ایجاد چین و چروک و بالا رفتن سن پوست و خارش و التهاب می‌شود. این نوع پوست، براساس شدت خشکی و درجه آسیب‌پذیری، به درجات مختلفی تقسیم می‌شود:
- خشکی پوست معمولی
- خشکی پوست زیاد
- خشکی پوست شدید
خشکی پوست معمولاً به دلایل زیر رخ می‌دهد:
- پوست مرتباً به دلایلی همچون استرس، گرما، فشار و فعالیت زیاد آب و رطوبت خود را از دست می‌دهد. همچنین پدیده طبیعی انتشار آب موجب از دست رفتن حدودا نیم لیتر آب از لایه‌های عمیق پوست می‌شود.
- فقدان نرم کننده‌های طبیعی مانند اوره، آمینواسید‌ها و لاکتیک‌اسید که از طریق ایجاد پیوند با مولکول‌های آب، باعث حفظ و نگهداری آن در سلول‌های پوست می‌شوند.
- فقدان اسید‌های چرب ضروری، سرآمید‌ها و کلسترول که برای عملکرد طبیعی سلول‌های پوست و سوخت و ساز آنها ضروری هستند.
عوامل که باعث خشکی پوست می‌شود:
- استفاده از برخی داروها
- افزایش سن و یا تغییرات هورمونی
- گرمای داخلی بدن و آب‌رسانی محدود به بدن
- حمام کردن و دوش گرفتن‌های گرم طولانی مدت
- شرایط آب و هوایی چون باد، خورشید، سرما و یا اشعه ماوراءبنفش
- محتویات موجود در برخی از صابون‌ها، مواد آرایشی و عوامل تمیزکننده
مراقبت از پوست خشک
برای مراقبت از انواع پوست خشک، دوش و حمام بیش از یکبار در روز توصیه نمی‌شود و در زمان استحمام نباید پوست خود را با لیف و فشار زیاد تمیز کنند. استفاده از صابون‌های دئودورانت برای این نوع پوست مجاز نیست در عوض باید از صابون و پاک‌کننده‌های ملایم استفاده شود (مثل صابون بچه).
بلافاصله پس از حمام از کرم مرطوب کننده صورت استفاده کنید و در صورت لزوم در طول روز آن را تکرار کنید از دستگاه رطوبت ساز در خانه استفاده کنید. اگر خشکی پوستتان مربوط به افزایش سن است از کرم‌های مرطوب کننده مخصوص افراد مسن استفاده کنید تا با حفظ رطوبت در پوست، موجب نرمی و لطافت پوستتان شود.
از لوازم آرایش ملایم فاقد الکل استفاده کنید، برای مرطوب کننده از کرم‌های حاوی آلفاهیدروکسی اسید استفاده کنید. این ماده سبب پیلینگ ملایم لایه خشک و مرده خارجی پوست می‌شود. یک سیب را رنده کرده مدتی در یخچال گذاشته و ۱۵ دقیقه روی صورتتان قرار دهید.
پوست چرب
چربی پوست بدلیل فعالیت بیش از حد غدد سبوم در پوست صورت عموماً با نام علمی «سبورا» (seborrhea) شناخته می‌شود. در پوست چرب سطح پوست ضخیم و خشن، منافذ پوست بزرگ و قابل رویت ( بدلیل فعالیت بیش از حد غدد چربی ) و پوست براق است.
پوست چرب توسط نشانه‌های ظاهری بسیاری شناخته می‌شود مانند وجود منافذ پوستی متعدد و بزرگ، براق بودن صورت، ضخامت زیاد پوست طوری که رگ‌های خونی به سختی دیده می‌شوند یا اصلاً قابل مشاهده نیستند. همچنین پوست‌های چرب بسیار مستعد بروز انواع جوش صورت و آکنه‌های سر سفید و سرسیاه هستند.
- عوامل ژنتیکی
- اثرات دارویی
- استرس و فشار
- تغییرات هورمونی
- استفاده از مواد آرایشی محرک
مراقبت از پوست چرب
روزی ۲ مرتبه صورت خود را با شوینده‌های ملایم، غیر چرب و حاوی الکل، شستشو دهید. از لوازم آرایشی غیر چرب استفاده کنید. به خاطر داشته باشید پوست چرب نیز نیاز به مرطوب کننده دارد بنابراین از مرطوب کننده هر روز استفاده کنید. با آب سرد صورت خود را بشویید تا منافذ پوستتان بسته گردد. از غذاهای سرخ شده و شکلات کمتر استفاده کنید.
پوست مختلط
واژه مختلط برای توصیف پوستی که ترکیبی از هر دو حالت چرب و خشک است. در پوست ترکیبی یا همان مختلط پوست نواحی که اصطلاحاً به آن منطقه T گفته می‌شود با سایر نقاط صورت متفاوت است.
یک پوست مختلط در نواحی پیشانی، چانه و بینی (منطقه T) چرب است و گونه‌ها نیز مناطق خشک یا نرمال به حساب می‌آیند. این مسئله به دلیل عدم توزیع متعادل غدد سبوم در پوست یا عدم فعالیت یکسان آنها در نواحی مختلف صورت ایجاد می‌شود.
مراقبت از پوست مختلط
از آنجایی که نواحی مختلط در این نوع پوست متفاوت هستند درمان‌های متفاوت نیز برای هر بخش ضروری است. به عنوان مثال برای مناطق چرب استفاده از یک محصول ضد جوش مناسب می‌باشد در حالی که برای قسمت‌های خشک می‌توان از یک مرطوب کننده و پاک کننده استفاده کرد.
صورت خود را روزی ۲ مرتبه با شوینده های ملایم شستشو دهید، گلاب برای طراوت پوست بسیار موثر است.
پوست حساس
آن دسته از پوست‌هایی که هنگام استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی دچار قرمزی، خارش، سوزش، جوش، التهاب، خشکی، اگزما، تاول، سفتی و یا ناراحتی می‌شوند به پوست‌های حساس مشهورند. خصوصیات پوست حساس:
- پوست نازک، بافت لطیف و منافذ پوست باز
- چین و چروک زودرس
- احساس سفتی پس از پاکسازی پوست
- واکنش‌پذیری بالا نسبت به شرایط آب و هوایی چون سرما و گرما
- آسیب‌پذیری نسبت به سوختگی، روزاسه، آکنه، مواد آلرژی زا و اگزما
- بروز خارش، سرخی، کهیر و تاول روی سطح پوست پس از مصرف محصولات خاص
مراقبت از پوست حساس
به طور مداوم از کرم مرطوب‌کننده (فاقدالکل و عطر) استفاده نمایید. بجای لیف و کیسه کشیدن از پاک‌کننده‌های غیرصابونی ملایم استفاده کنید. پس از شست‌وشو لوسیون‌های پاک‌کننده صورت را فراموش نکنید چرا که التیام‌بخش و آرامش‌دهنده پوست شما بوده و با بستن منافذ پوستتان، از ورود آلودگی‌های محیطی به زیر پوست جلو‌گیری می‌کند.
نرم‌کننده‌ها و مرطوب‌کننده‌های طبیعی پوست که به اختصار NMFها شناخته می‌شوند شامل اوره، لاکتات، PCA، اسید‌های آمینه، نمک و قند‌ها است. می‌توانید با تهیه انواع ماسک‌های خانگی حاوی این مواد یا گنجاندن آنها در وعده‌های غذایی، به بهبود کیفیت پوست خود کمک کنید.