آکنه یا جوش صورت، مشکلی است که افراد زیادی با آن دست و پنجه نرم می کنند. جوشها روی زیبایی و سلامت پوست صورت تاثیرگذار است. برای آشنایی با نشانه ها، علل و درمان آکنه، در ادامه این مطلب از مجله دنیای مد با ما همراه باشید.
جوش صورت چگونه ایجاد می شود؟
با تولید بیش از حد چربی در پوست، فولیکول‌های مو باعث مسدود شدن منافذ پوست می‌شوند. در این حالت از خروج چربی جلوگیری میکند و باعث رشد باکتری‌ها درون فولیکول‌های مو میشود، که به این وضعیت پوست، آکنه یا جوش گویند.
آکنه‌ها معمولا انواع مختلفی مانند جوش سرسیاه، جوش سرسفید و جوش قرمز التهابی دارند. این جوش ها در بخش های مختلف بدن؛ صورت، پیشانی، شانه، سینه و بالای کمر پدیدار می‌شوند.
علت جوش زدن صورت چیست؟
آکنه (Acne) شایع‌ترین بیماری پوستی است. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که فولیکول‌های مو به غدد چربی و سلول‌های پوست مرده متصل میشود. فولیکول پوست کیسه‌های هستند پر از مایع که غده‌های چربی را به پوست وصل میکند. این غدد پوستی، مایع چربی به نام سبوم را تولید میکند. این سبوم‌ها، سلول‌های مرده پوست را به سطح پوست می‌رسانند. جوش زمانی اتفاق می‌افتد که منافذ پوست بسته شده و اجازه نمی‌دهد این چربی‌ها از پوست خارج شوند.
پوست انسان، منافذ بسیار کوچکی دارد که مواد و آلودگی‌های خود را به بیرون منتقل میکند. با تجمع چربی، آلودگی و سلول‌های مرده پوست درون این منافذ، جوشها ایجاد می‌شوند.
بعضی اوقات، تجمع آلودگی سطحی است و فقط به صورت یک نقطه کوچک سیاه دیده میشود. در برخی مواقع نیز، این منافذ بسته، ملتهب و قرمز رنگ میشود. البته جوشهای قرمز و ملتهب، عفونی و جوشهای سرسفید نیز در برخی مواقع روی پوست ایجاد میشود.
علت جوش صورت در خانم ها
جوش صورت در خانم ها به دلیل افزایش ترشحات غدد سباسه، مسدود شدن مسیر خروجی آن و عفونی شدن با یک پاتوژن است. افزایش سن، تغییرات هورمونی در دختران و خانم ها باعث ایجاد چوش صورت می شود.
دوره ماهانه نیز باعث افزایش هورمون‌ها میشود. بنابراین اغلب دختران و زنان قبل از دوره قاعدگی یا طی آن، به انواع جوش در بدن و صورت دچار می‌شوند. بارداری نیز از دیگر دلایل نامتعادل شدن هورمون‌های بدن است. به همین دلیل، زنان باردار نیز در دوران حاملگی، با انواع جوش مواجه خواهند شد.
جوش صورت نشانه چیست؟
چند عامل اصلی باعث ایجاد آکنه و جوش در صورت میشود:
- رژیم غذایی نامناسب
- تنش و استرس و ژنتیک
- استفاده از داروهای خاص
- باکتری ها و عوامل عفونت زا
- تولید بیش از اندازه چربی در پوست
- تغییرات هورمونی و تولید زیاد آندروژن
- تجمع سبوم و سلول‌های مرده در منافذ پوست
کبد و جوش صورت
کبد چرب میتواند باعث بروز مشکلات پوستی و ریزش مو شود. بنابراین اگر دچار مشکلاتی نظیر جوش صورت، موخوره، ریزش مو یا خارش پوستی هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا آزمایشات مربوط به بیماری‌های کبدی برای شما بررسی شود.
انواع جوش صورت
بیشتر مردم عارضه جوش را تجربه کرده‌اند. طبق تحقیقات، بیشترین دلایل ایجاد جوش و آکنه، عوامل بیولوژیکی و بهداشتی است. به طور کلی میتوان جوش صورت را به ۶ دسته زیر تقسیم کرد:
- جوش سرسفید (comedones whitehead)
- جوش سرسیاه (blackhead comedones)
- ندول (nodul)
- پاپول (papule)
- پوستول (postule)
- کیست (cyst)
جوش سرسفید
جوشهای سرسفید یا «کومدون» شایع‌ترین نوع جوش صورت و بسیار خفیف است. معمولاً میتوان با مراقبت‌های پوستی و درمان موضعی، آن را برطرف کرد. در این نوع آکنه، منافذ پوست با لایه نازکی از پوست پوشیده میشود که باعث برآمدگی زیر سطح پوست می‌گردد. چون برآمدگی در معرض هوا نیست، سفید یا گاهی زرد رنگ باقی می‌ماند.
علت ایجاد جوش سرسفید بیشتر به دلیل تغییرات هورمونی در بدن، است. برای مثال، بارداری، یائسگی، قاعدگی و البته بلوغ از موارد رخداد جوش سرسفید هستند.
درمان جوش سرسفید
معمولا جوش سر سفید، به طور ناگهانی روی پوست پدیدار میشود. اما درمان جوش سر سفید نیاز به زمان طولانی دارد، شاید بعد از چند هفته یا حتی چند ماه، نیز اثرات درمان به خوبی دیده نشود. اما باید صبور باشید و آرامش خود را حفظ کنید.
- صورت خود را با پاک کننده ضد جوش، ۲ بار در روز شستشو دهید.
- از مالیدن پوست خودداری کنید. این کار باعث تحریک پوست میشود.
- به طور منظم از یک لایه‌بردار ملایم جهت درمان این نوع جوش استفاده کنید.
- از فشار دادن، نیشگون و ترکاندن جوش سر سفید پرهیز کنید.
- برای رفع جوش صورت سر سفید، محصولات حاوی سالیسیلیک اسید گزینه خوبی هستند.
جوش سرسیاه
جوش سرسیاه، از انواع آکنه بسیار شایع است که تقریباً همه، حداقل یک بار، به آن مبتلا شده‌ایم. جوشهای سر سیاه منافذ پوست را باز میکند و اکسید شدن هوا در سطح منافذ، موجب تیره شدن رنگ جوشها میشود.
عدم ایجاد این نوع جوشها، تغییرات هورمونی در بدن است. دلیل جوش زدن بیشتر نوجوانان مبتلا به جوش، تغییرات هورمونی بلوغ است. جوش سرسیاه بیشتر در پیشانی، بینی و چانه (منطقهT ) ایجاد میشود. اما در پشت بدن، سینه، بازو و شانه‌ها نیز ظاهر میشود.
راه های درمان جوش سر سیاه
رایج‌ترین راه درمان جوش سر سیاه، استفاده از محصولات موضعی پوست حاوی سالیسیلیک اسید است. این ماده منافذ پوست را تمیز و ضدعفونی میکند. هیچوقت جوشهای سر سیاه را با فشار ندهید، چون این کار باعث التهاب پوست و ایجاد اسکار (جای جوش) و بزرگ شدن منافذ میشود.
جوش قرمز (پاپول) و جوش چرکی (پاسچول)
پاپول (جوش قرمز) برآمدگی گنبدی است و به رنگ صورتي یا قرمز است. جوش چرکی (پاسچول) شباهت زیادی به جوش قرمز دارد، با این تفاوت که پر از مایع چرکی زرد یا سفیدرنگ است. با بسته شدن منافذ پوست، باکتری در منفذ پوست شروع به رشد و تکثیر میکند. سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت، واکنش نشان می‌دهد. ناحیه برآمده پوست، ملتهب، قرمز و متورم میشود. این عارضه پوستی، آکنه صورت التهابی است و به نام جوش قرمز (پاپول) و جوش چرکی (پاسچول) شناخته می شود.
درمان جوش قرمز و جوش چرکی
برای از بین بردن جوش قرمز، جوش چرکی، باید یک روتین پوستی داشته باشید. درمان روزانه و منظم این نوع جوش را از بین می برد.
- به آرامی و ملایمت پوست را بشویید و از مالیدن اجتناب کنید.
- برای شستشو از آب ولرم و شوینده مخصوص صورت استفاده کنید.
- از مواد آرایشی در ناحیه آکنه استفاده نکنید.
آکنه ندولار و آکنه کیستیک
نوع شدیدی از انواع جوش صورت، آکنه‌های ندولار و کیستیک هستند که عوارض پوستی شدید و زخم دائمی دارند. ندول‌ها برای چند هفته یا چند ماه روی پوست باقی می‌مانند. ندول (گرهک)، برآمدگی بزرگ، عمیق و دردناکی زیر پوستی است. آکنه ندول، به صورت توده‌های سفت، گرد و قرمزرنگ یا همرنگ پوست روی سطح صورت پدیدار میشود.
آکنه‌های کیستیک، ضایعات عمیق و پر از چرک (کورک) هستند. این نوع جوش نیز دردناک است و میتواند باعث ایجاد اسکار (جای جوش) شود.
این دو نوع آکنه در پوست وضعیت مشابهی ایجاد می‌کنند. برای درمان ندول و کیست باید به متخصص پوست مراجعه کنید. عارضه پوستی ندول و کیست با نفوذ عفونت به عمق پوست، بروز میکند. در نتیجه، یک برآمدگی بزرگ شکل می‌گیرد.
ندول‌ها و کیست‌ها می‌توانند دردناک باشند و باعث خارش شوند. آکنه کیستیک بیشتر در بین پسران نوجوان و مردان جوان شایع است و بیشتر روی پوست صورت، پشت بدن، بالای بازوها و شانه‌ها پدیدار میشود. زنان نیز مبتلا به ندول و کیست می‌شوند و بیشتر در نیمه پایین صورت ظاهر میشود.
درمان جوش ندول و کیست
برای درمان ندول و کیست باید حتما به متخصص پوست مراجعه کنید.
دلایل ایجاد جوش صورت
عواملی که می‌توانند باعث ایجاد جوش یا تشدید جوشها شوند، شامل موارد زیر است:
- تغییراتی هورمونی: ترشح هورمون‌های اندروژن که در دوران بلوغ و نیز در دوران بارداری
- بیماری و داروهای خاص: داروهای حاوی کورتیکواستروئیدها، لیتیوم یا آندروژن
- رژیم غذایی نامناسب: بعضی از خوردنی‌ها مانند لبنیات و خوراکی‌های پر از کربوهیدرات
- لوازم آرایشی نامرغوب: استفاده از انواع لوازم آرایشی نامرغوب باعث ایجاد جوش میشود.
- استرس: تنش باعث ایجاد جوش نمی‌شود، بلکه جوش یا آکنه را بدتر میکند.
- آلودگی محیطی: نفوذ آلودگی از طریق زخم باز یا جای جوش به درون پوست، میتواند باعث تشدید جوش و التهاب شود.
- مشکلات زنانه: تغییرات هورمونی، عادت ماهانه، بارداری و زایمان یا برخی بیماری‌های زنانه از دلایل اصلی ایجاد جوش در زنان بزرگسال است.
- عدم رعایت بهداشت پوست: درصورت عدم مراقبت از پوست، جوش ایجاد خواهد شد.
درمان جوش صورت
به‌طورکلی، جوشها به دو دسته التهابی و غیرالتهابی دسته‌بندی می‌شوند. جوشهای سرسفید و سرسیاه از انواع جوشهای غیرالتهابی هستند. درمان این نوع جوش به آسان‌تر از جوشهای التهابی است و با روش‌های خانگی میتوان آن را درمان نمود.
انواع دیگر جوشها، مانند پاپول، پاسچول، ندول و کیست، از نوع التهابی هستند. برای درمان این نوع آکنه‌ها نیاز به مراجعه به پزشک است. درمان جوش صورت حداقل ۶ ماه زمان نیاز دارد. اما در کنار دارو، اقدامات و ماسک‌های طبیعی نیز به آسان تر شدن درمان آکنه (جوش) کمک میکند.
بهترین پماد برای جوش صورت
از دیگر محصولاتی که برای درمان جوش صورت استفاده می‌شوند، میتوان به پمادهای زیر اشاره کرد. استفاده از هر کدام از این پمادها با توجه به نوع پوست، علت ایجاد جوشها و شدت آن‌ها بستگی دارد.
| نام پماد | حاوی | اثرات استفاده از آن |
| ترتینوئین | رتینوئید | رفع جوش صورت چرب، تسریع چرخه سلولی، ترمیم و بازسازی آسیب‌های پوستی. رفع چین و چروک و لایه برداری خفیف پوست |
| پماد تتراسایکلین | آنتی‌بیوتیک | برای درمان جوش صورت |
| تازوراک | تازاروتن | درمان جوش صورت و آکنه، کاهش التهاب و ضایعات پوستی، درمان جوشهای خفیف تا متوسط |
| پماد سولفور | گوگرد | درمان جوشهای چرکی و باکتریایی، با خاصیت ضد انگلی، ضد قارچی و ضد میکروبی، |
| محلول رتین آ | درمان جوش و لکه‌های ناشی از جوش روی صورت، | |
| آلترنو | رتینوئید | درمان آکنه، افزایش چرخش سلولی جهت یکنواختی رنگ پوست و حذف لکه جوش |
| Hers | ترتینوئین، کلیندامایسین، آزلائیک اسید و زینک پیریتیون | درمان آکنه برای نوجوانان |
| ژل دیفرین | آداپالن | درمان انواع آکنه در افراد مختلف |
| نوتروژنا | اسید سالیسیلیک | رفع سلول‌های مرده پوست، درمان آکنه و جلوگیری از ایجاد دوباره جوش |
| تری فاروتن | رتینوئید | درمان آکنه در نواحی مختلف پوست و آکنه‌های التهابی |
| کلیندامایسین فسفات | آنتی‌بیوتیک موضعی | حذف باکتری‌ها و رفع التهاب، درمان آکنه التهابی و کیستیک |
درمان خانگی جوش صورت
اولین اقدام افراد دچار آکنه، استفاده از درمان خانگی و دارویی رفع جوش صورت است. چند تا از بهترین راه‌های درمان خانگی جوش صورت را برای شما تهیه کردیم.
درمان آکنه صورت با ماسک عسل و دارچین
عسل مواد مغذی دارد که پوست را تغذیه میکند. ترکیب پودر دارچین و عسل به دلیل خاصیت ضد باکتریایی، درمان موثری جهت از بین بردن جوش صورت خواهد بود.
برای تهیه این ماسک ضد جوش، ۱ قاشق پودر دارچین را با ۲ قاشق غذاخوری عسل ترکیب کنید. سپس خمیر را روی پوست تمیز پخش کنید. بعد از ۱۵ دقیقه، صورت خود را با آب خنک شستشو و خشک کنید.
ماسک آلوئه ورا قاتل جوش صورت
آلوئه ورا حاوی سالیسیک اسید و گوگرد طبیعی است و به درمان التهاب و آکنه کمک میکند.
ژل گیاه آلوئه‌ورا را جدا کنید و به صورت مستقیم به پوست خود بمالید. بعد از یک ساعت صورت خود را با آب بشویید. ترکیب ژل آلوئه‌ورا با روغن درخت چای نیز برای درمان سریع جوش صورت استفاده میشود.
درمان خانگی جوش صورت با لیمو
آبلیموی تازه، یک میکروب کش قوی است و پوست صورت را روشن میکند. آب لیمو میتواند چربی پوست را از منافذ خارج و منافذ را ببندد. بنابراین برای درمان خانگی جوش ریز صورت، باید شب قبل از خواب، آب لیمو را با پنبه روی پوست بمالید. سپس صبح صورت خود را بشویید.
نکته: استفاده از آب لیمو به افراد دارای پوست نازک و حساس، توصیه نمی‌شود.
از بین بردن جوش صورت در یک روز با روش های خانگی
اگر آکنه صورت شما قرمز و ملتهب شده، برای کاهش شدت این عارضه، از کیسه یخ استفاده کنید. این کار سریع‌ترین راه از بین بردن جوش صورت در یک روز است.
یخ را به صورت غیر مستقیم، با یک تکه پارچه، روی جوش بگذارید. با این کار غدد چربی منقبض و از ترشح چربی اضافه و جوش زدن جلوگیری میشود. با استفاده مداوم از یخ روی جوش تازه، به راحتی و در عرض یک روز از شر جوش صورت خلاص خواهید شد.
منبع: Healthline