جنبش هنر نو یا آرت نوو (Art Nouveau) از سبک‌های هنری است که بین دهه ۱۸۹۰ تا جنگ جهانی اول ظهور کرد و بر همه رشته‌های هنری تاثیر گذاشت. در این مطلب از مجله دنیای مد قصد داریم به بررسی تاثیر سبک هنر نو بر مد دهه ۱۹۰۰ بپردازیم.
هنر نو، نوهنر یا آرنووُ (به فرانسوی: Art Nouveau) یک جریان بین‌المللی در هنرهای کاربردی، معماری و به ویژه در هنرهای تزئینی است، که بین سال‌های ۱۸۹۰ و ۱۹۱۰ بیشترین محبوبیت را داشت.
این سبک هنری بر همه رشته‌های هنری مانند نقاشی، پیکرتراشی، معماری، گرافیک، تزئینات داخلی، جواهرسازی، طراحی پارچه، نقره‌کاری، هنرهای شیشه‌ای و همچنین موسیقی، تئاتر، ادبیات و مد تاثیر گذاشت.
تاریخچه سبک آرت نوو
اصطلاح آرت نوو از نام گالری هنری Maison de l’Art Nouveau (خانهٔ هنر نو) گرفته شده که در سال ۱۸۹۵ توسط یک فروشندهٔ آثار هنری به نام زیگفرید بینگ، آلمانی-فرانسوی، در پاریس بازگشایی شد و سبک جدیدی را به نمایش گذاشت. در فرانسه به هنر نو، استایل مدرن هم گفته می‌شود و در بریتانیا گاهی آن را سبک گلاسکو می‌نامند. در ایتالیا نام دیگر هنر نو، سبک آزادی است و در آمریکا به آن تیفانی استایل هم می‌گویند.
هنر نو در مقابل هنر سنتی و آکادمیک و با هدف نوآوری در هنر شکل گرفت. هنرمندان در این سبک بیش از هرچیز تلاش می‌کردند تا با کنار گذاشتن روش‌های سنتی، از تکنیک‌های جدید در رشته‌ی خود استفاده کنند. آنها درواقع به دنبال هنری آزاد و خلاقانه بودند.
سبک آرت نوو در دنیای مد
با انقلاب صنعتی و گسترش شهرنشینی، سبک زندگی مردم تغییر کرد. تغییر نقش زنان در زندگی شهری سبک لباس پوشیدن آنها را نیز متحول کرده بود. علاوه بر آن پیشرفت‌های تکنولو‌ژی در زمینه‌های مختلف صنعتی، کار هنرمندان را تا حد زیادی آسان می‌کرد، سرعت می‌بخشید و روش‌های جدیدی در اختیار آنها قرار می‌داد.
مد زنان دهه ۱۹۰۰ اغلب سبک و راحت بود. آستین لباس‌ها بلند، سیلوئت دامن کم‌حجم و شبیه به شکوفه گل بود. در این دهه فعالیت اجتماعی زنان باعث شد بسیاری از الگوهای لباس مردانه در سایه‌ی مدرن‌سازی جنبش هنر نو، وارد لباس زنانه شود.
ویژگی‌های سبک Art Nouveau
آرت نوو بازگشتی است به طبیعت و هم دنیای پیش از عصر صنعتی شدن و هم بازگشتی به ارزشهای از دست رفته پیشین. طراحان سبک ارت نوو از فرم‌ها و ساختارهای طبیعی، به‌ویژه خطوط منحنی و مواج گل‌ها و گیاهان متأثر بودند. از این موتیف‌ها به صورت متقارن در طراحی پارچه، تزئینات لباس و طراحی اکسسوری استفاده می‌کردند.
بسیاری از شرکت‌های نساجی آن دوران پارچه‌هایی با نقوش آرت نوو طراحی می‌کردند. در بریتانیا، ویلیام موریس با طراحی پارچه‌های خود از آغازکنندگان جنبش هنر و پیشه و سپس هنر نو بود. مارگارت مک‌دونالد مکینتاش و مدرسهٔ گلاسگو و همچنین استودیو سیلور در لندن از دیگر پیشگامان طراحی پارچه در هنر نو بودند.
ارت نوو و رنگ
در اواخر قرن نوزدهم ترکیب رنگ سبز و زرد در طراحی پارچه و لباس بسیار محبوب بود (اصطلاح greenery-yallery). همچنین رنگ‌های دیگری مانند سبز زیتونی، قرمز تیره، خردلی، قهوه‌ای و انواع آبی از رنگ‌های محبوب و پرکاربرد در طراحی لباس بودند. از پارچه‌های محبوب سبک آرت نوو می‌توان به ابریشم و ساتن اشاره کرد.
جواهرات سبک آرت نوو
تاثیر اکسسوری در هنر نو بیشتر از لباس بر استایل تاثیر می‌گذاشت. در ساخت زیورآلات از روش‌ها و مواد بسیار متفاوتی، مواد بدون تناسب در کنار هم، استفاده می‌شد. مانند ترکیب شیشه با طلا، عقیق، الماس، مروارید یا مینا که چنین تکنیک‌هایی قبل از پیدایش آین سبک رایج نبود.
همچنین تکنیک‌های ساخت و مواد جدیدی مانند شیشه، عاج و استخوان نیز علاوه بر طیف وسیعی از سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی وارد این صنعت شد.
هنر نو که خود تاثیرگذارترین سبک بر مد دهه ۱۹۰۰ است، برخی از عناصر سبک روکوکو را با کمی تغییر در قالب هنری مدرن‌تر ارائه کرده است. همچنین از هنر ژاپنی باستان در آثار آرت نوو به میزان زیادی استفاده شده که مثال بارز آن استفاده از موتیف‌های شرقی در طراحی پارچه است.
هنرمندان سبک Art Nouveau
از معروف‌ترین طراحان لباس سبک آرت نوو می‌توان به Doucet ،Worth و Poiret اشاره کنیم. در زمینه‌ی اکسسوری هم رنه لالیک هنرمند فرانسوی به خاطر استفاده‌ی متفاوت از شیشه در ساخت جواهرات شهرت زیادی داشت. از میان طراحان معاصری که از سبک هنر نو در برخی مجموعه‌هایشان الهام گرفته‌اند، می‌توان به آنا سوئی، توری برچ و امیلیو پوچی اشاره کرد.